Szkoła Podstawowa w Kielnarowej

Rozwój artystyczny dziecka droga do lepszej przyszłości.

Poniższy tekst kieruję do Państwa w celu przybliżenia znaczenia edukacji plastycznej w życiu młodego człowieka, ponieważ zauważa się kryzys w docenianiu rozwoju artystycznego uczniów.

Obecny system nauczania nastawiony jest wyłącznie na rozwój myślenia logicznego. Rozwój artystyczny dziecka słabnie wraz z wiekiem, ponieważ przedmioty ścisłe zajmują tak dużo miejsca w programach nauczania, że wypierają sztukę nie tylko z programów szkolnych ale także z życia.Jako nauczyciel spotykam się niejednokrotnie z bagatelizowaniem przedmiotów artystycznych przez uczniów. Muszę przy tym zaznaczyć, że wynika to z niedoceniania rozwoju artystycznego przez dzisiejszych dorosłych czyli rodziców, którzy poszukując dobrej przyszłości dla swoich dzieci, zapominają lub nie są świadomi, iż na poziomie kształcenia podstawowego, bardzo ważne jest stymulowanie wszechstronnego rozwoju dziecka, w którym biorą udział obydwie półkule mózgowe.

Dbanie o szeroki rozwój ucznia jest w jego interesie niezależnie od tego czy posiada zdolności artystyczne czy nie. Dziecko powinno czynnie uczestniczyć w różnych procesach edukacyjnych. W szkole podstawowej mamy do czynienia z jedną godziną plastyki i jedną muzyki na tydzień w cyklu kształcenia. Nowa podstawa programowa naprawiła błąd poprzedniej zmiany w edukacji.

Warunkiem wszechstronnego rozwoju są m.in.:

• Ważne jest też pozytywne nastawienie do każdego przedmiotu, uwarunkowane poziomem samooceny. Jeśli uczeń na samym początku zajęć lekcyjnych stwierdza, że nie ma talentu do rysowania i nic nie umie, to pracę z takim uczniem zaczynamy od zera. Należy zmienić jego nastawienie do przedmiotu i „naprawić” jego motywację, samoocenę. Każdy uczeń potrafi wymyśleć coś nowego, czasami chodzi o czas poświęcony zadaniu.
• Istotne jest poważne traktowanie przygotowania do zajęć plastycznych, które wymagają często przyniesienia różnych materiałów. Bez odpowiedniego przygotowania uczeń nie może być w pełni kreatywnym. Sam stawia sobie barierę trudną do pokonania przez lenistwo czy też niedbalstwo. Trudno jest pracować z grupą, w której kilkoro nie przyniesie nic, kiedy uczeń ma wykonać określone zadanie, ponieważ zajmuje miejsce w grupie społecznej. Na szczęście w wielu przypadkach znajdują się osoby bardzo koleżeńskie, które ratują sytuację, ale czy tak powinno być? Pytanie stawiamy sobie, jako nauczyciele, dlaczego nieprzygotowane są często te same osoby, i odwrotnie.
• Wzbudzenie przyjemnej atmosfery pracy często też poprzez pozytywne ukazanie efektów działań.
• Zadowolenie ze swoich wytworów, za które uczniowie są chwaleni buduje podstawy do podejmowania następnych wyzwań.
• Wsparcie podczas wykonywania zadań domowych. Należy docenić swoją rolę rodzica – osoby dorosłej, która dla dziecka jest pierwszą kompetentną osobą. Zdanie rodzica wzmacnia poczucie wartości.
• Dziecko pozytywnie nastawione i z wysokim poczuciem wartości nie będzie żądało, aby rodzic za niego wykonał zadaną pracę.

Wychowankowie naszej szkoły mają wiele satysfakcji i zabawy podczas pracy twórczej – szczególnie w grupach, która rozwija kreatywność. Prace zespołowe przygotowują również do współpracy w grupie społecznej i zawodowej.

Literatura z zakresu psychologii oraz przeprowadzane badania wykazują, iż zajęcia artystyczne:

• prowadzą do rozwoju zdolności u dzieci
• uczniowie mają zaspokojone w większym stopniu potrzeby rozwojowe takie jak, akceptacja czy samorealizacja
• istnieją również statystyki, które potwierdzają lepsze wyniki w nauce u dzieci uczęszczających na tego rodzaju zajęciach
• edukacja artystyczna pokazuje świat wartości, zapoznaje z osiągnięciami kultury europejskiej i światowej, pozwala od najmłodszych lat obcować ze sztuką i uczy wrażliwości na nią, a także stanowi podstawę do aktywności dziecka w kulturze.

M.Tyszkowa w swojej pracy pod tytułem „Sztuka dla dzieci szkolnych” opowiada się za szeroka koncepcją sztuki tj. literaturą, muzyka, plastyka i filmem. Wg niej kształcenie artystyczne to nie tylko kontakt ze sztuka, to także spontaniczna aktywność czyli:
– ekspresja – wewnętrzna potrzeba komunikowania swoich myśli, uczuć, wzruszeń
– obserwacja – dążenie do utrwalania swoich wrażeń zmysłowych, rozwijanie pamięci
– ocena – reakcja na rodzaje ekspresji, kierowane przez innych ludzi.
Te trzy rodzaje aktywności pedagogika nazywa „kształceniem artystycznym” .

Aktualna podstawa programowa np. z plastyki stawia na świadome wykorzystywanie mediów, kontakt dziełami sztuki oraz korzystanie z placówek kulturalnych.

Cele kształcenia podstawy programowej z plastyki w szkole podstawowej kształtują się wokół:

1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji – percepcja sztuki
2. Tworzenie wypowiedzi – ekspresja przez sztukę.
3. Analiza i interpretacja tekstów kultury – recepcja sztuki.

W pierwszym punkcie mogą zawierać się takie działania jak wykorzystywanie tekstów i zdjęć z Internetu lub encyklopedii i książek w celu tworzenia własnych prac. Tutaj uczeń zapoznaje się z elementarną wiedzą na temat praw autorskich.

W drugim planowane są zajęcia, w których uczniowie podejmują własną działalność twórczą w zakresie różnych dziedzin sztuki w tym fotografika i film.

W ramach trzeciego zagadnienia uczniowie mają rozróżniać określone dyscypliny sztuki, rozpoznawać wybrane dzieła np. architektury, i posługiwać się przy ich opisie podstawowymi terminami i pojęciami właściwymi dla tych dziedzin sztuki. Można powiedzieć, że jest to elementarna wiedza z historii sztuki.

Należy umożliwić dziecku wykonanie zadań domowych, które wymagają zrobienia zdjęć, nagrań, prezentacji. Do tego potrzebne są odpowiednie nośniki pamięci. W naszej szkole nie ma problemu z dostępem do sprzętu w razie konieczności. Coraz więcej pojawia się konkursów plastycznych, w których zadaniem jest stworzenie prezentacji tematycznych. Uczniowie uczą się też świadomego korzystania z dorobku innych osób z zastosowaniem elementarnych podstaw prawa autorskiego i należy wszystkich uczyć szacunku dla wytworów pracy innych osób.

W naszej szkole uczniowie odpowiednio motywowani do pracy osiągają sukcesy w konkursach plastycznych. Zauważa się niestety, że z wiekiem spada chęć tworzenia, podejmowania dodatkowych zadań.

W dzisiejszym systemie edukacji mamy kryzys nauczania zawodowego na dalszych etapach kształcenia. Młody człowiek staje przed trudnym wyborem, dlatego chciałabym zaznaczyć, że uzdolnione plastycznie dzieci mają dodatkową możliwość – skorzystania z oferty szkoły plastycznej, która dba o wszechstronne humanistyczne i zawodowe wykształcenie swoich wychowanków.

Ważna jest rozmowa z dzieckiem o jego potrzebach i marzeniach. Poznanie jego pasji. Jeśli rodzic zna swoje dziecko, powinien mądrze wesprzeć jego rozwój nie ulegając stereotypom, np. takim, że po szkole plastycznej można zostać tylko artystą.

Oferta zawodowa dla plastyków na rynku pracy wzrosła dzisiaj znacznie. W Rzeszowie istnieje Zespół Szkół Plastycznych z długą tradycją. Jest to gimnazjum i liceum plastyczne. Szkoła plastyczna to szeroka oferta zdobycia zawodu w różnych dziedzinach oraz zakończenia maturą obowiązującą jak we wszystkich szkołach średnich, dlatego zachęcam do sprawdzenia jej strony internetowej.

Przedstawione krótko zagadnienia sygnalizują tylko temat, który jest bardzo szeroki. Zauważona przeze mnie potrzeba uświadomienia Państwu jakie znaczenie mają wykonywane zadania w szkole. Każda jednostka lekcyjna realizuje pewne założenia w procesie edukacyjnym. W programie dydaktycznym nawet zaplanowane zadanie domowe, które wymaga zaangażowania ze strony rodziców mają znaczenie dla rozwoju i wychowania naszych dzieci. Tak działo się, kiedy odbywały się w szkole konkursy np. na szopki bożonarodzeniowe, pisanki, komiksy, czy też inne. Wielu rodziców mogło zadawać sobie pytanie – po co? Celem wyższym jest aspekt wychowawczy, np. jednoczenie się z dzieckiem, zacieśnianie więzi rodzinnych, poczucie wsparcia przy realizowaniu zadania. Trzeba tylko zobaczyć ile radości mają uczniowie prezentujący swoje dzieła przed grupą.

Opracowała mgr Izabela Liskowicz

Poznaj swoje dziecko i pomóż pokonać trudności!

Nieśmiałość jako cecha osobowości została uformowania w procesie uczenia, głównie przez wpływ zachowania się osób znaczących dla dziecka tj. rodziców, nauczycieli, rówieśników. Dlatego rola rodziców i rodziny ma ogromne znaczenie w powstawaniu i utrzymywaniu nieśmiałości u dziecka.

Przyczyny nieśmiałości dziecka: leżą w genetycznej skłonności i warunkach środowiskowych, czyli wychowawczych dziecka. Wrodzona – genetyczna – podatność dziecka przeradza się w nieśmiałość, gdy dziecko poddawane jest określonym działaniom ze strony otoczenia.

Przyczynami mogą być:

– negatywne doświadczenia z ludźmi w pewnych sytuacjach,

– obojętność znaczących osób, postawa odrzucająca rodziców, niewielka liczba wzmocnień (nagród za dobre zachowania),

– nadużywanie kar,

– nadmierna opiekuńczość rodziców,

– brak wzorów naśladowania, czyli osób w otoczeniu, które są śmiałe,

– przejęcie wzorów nieśmiałego zachowania od rodziców,

– wyuczone poprzez krytykowanie samego siebie np. „Jestem nieśmiały”, „Nie jestem nic wart”

– nadużywanie kontaktów z telewizją i Internetem jako zastępstwo realnego świata,

 Sposoby pomocy dziecku w przezwyciężaniu własnej nieśmiałości:

1. Unikać mówienia do dziecka, że jest nieśmiałe i poprosić aby inni tego nie robili.
2. Taktownie zniechęcać dziecko do mówienia o sobie, ze jest nieśmiałe.
3. Zniechęcać dziecko do wypowiadania przepowiedni typu: „Nigdy mi się nie uda!”
4. Pokonywać strach przed popsuciem czegoś poprzez zabawę „Kto zrobi najgorszego ludzika?”.
5. Uczenie tolerancji wobec własnych niedoskonałości, np. opowieści o własnych błędach.
6. Zachęcanie dziecka do podejmowania ryzyka w granicach rozsądku, poprzez stwarzanie sytuacji gdzie porażka nie ma większego znaczenia. Nagradzanie dziecka za podjęcie nowego zadania – bardziej za staranie niż efekt.
7. Technika relaksacyjna np. polegająca na wizualizacji sytuacji przyjemnej.
8. Okazywanie tolerancji.
9. Stwarzanie sytuacji dziecku do bycia pomocnym.
10. Nie należy oczekiwać szybkiej poprawy, lecz poprzez uświadamianie postępów budować wiarę, że osiągniemy cel.
11. Ćwiczyć – odgrywać z dzieckiem odgrywanie ról, patrząc prosto w oczy.
12. Nauczyć dziecko jak poznać kogoś nowego i przyłączyć się do grupy.
13. Ćwiczyć umiejętności prowadzenia rozmów.
14. Ćwiczyć niektóre typowe pozdrowienia, zdania rozpoczynające i kończące rozmowę.
15. Dajmy dziecku nieśmiałemu czas na udzielenie odpowiedzi.
16. Pomagajmy ćwiczyć dziecku tempo zachowania np. poprzez rymowanki na czas.
17. Jeśli dziecko jest obiektem drwin należy wyeliminować powód np. ssanie kciuka.
18. Stwarzać dziecku okazję do zabawy w grupie.
19. Prowokujmy okazje do występowania na scenie.
20. Ćwiczyć rozmowy telefoniczne.
21. Ćwiczenie zachowań asertywnych – wypowiadanie komunikatów „nie” w niewygodnych dla siebie sytuacjach.
22. Pokazywanie dziecku, że poczyniło postępy. Wskazywanie mu, ze potrafi sobie poradzić, lepiej niż wcześniej. Buduje to poczucie własnej skuteczności działania i pozwala odczuwać dziecku radość i zadowolenie z pokonania lęku, który w końcu zniknie.

Drogi rodzicu, jeśli nie potrafisz nic zrobić, to zwróć się o pomoc do specjalisty – psychologa!

Opracowała: mgr Izabela Liskowicz